وقتی از جاذبه‌های گردشگری جنوب ایران صحبت می‌شود، معمولاً نام سواحل خلیج فارس یا جزایری مانند قشم و هرمز به ذهن می‌رسد. اما در این منطقه، بناهای تاریخی و دیدنی‌های ارزشمندی وجود دارد که خیلی از مردم آنها را نمی‌شناسند. این بناها گواهی زنده از تاریخ، هنر و تنوع فرهنگی مردمان این سرزمین‌اند. اما چه چیز باعث شده برخی جاذبه‌های تاریخی جنوب ایران ناشناخته باقی بمانند؟ آیا بازدید از این مکان‌ها برای گردشگران معمولی هم ممکن است؟ در ادامه این مقاله، به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهیم و شما را با پنج جاذبه ناشناخته و دیدنی در جنوب ایران آشنا می‌کنیم.
مسجد جامع دلگشا
مسجد جامع دلگشا بندرعباس یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین مساجد اهل‌سنت در جنوب ایران است که قدمت آن به حدود ۲۶۰ سال پیش، یعنی دوره زندیه بازمی‌گردد. این مسجد ابتدا به همت یکی از خیرین به نام حاج زین‌العابدین ابوالقاسم اوزی ساخته شد و در طول زمان چندین بار مورد بازسازی قرار گرفته است. آخرین بازسازی گسترده آن بین سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۷ انجام شده و اکنون با زیربنایی حدود ۴۹۰۰ مترمربع، ظرفیت پذیرش حدود شش هزار نمازگزار را دارد. این مسجد در بلوار ساحلی طالقانی و در نزدیکی خلیج فارس قرار دارد، و هوای خنک دریا در گذشته به کاهش گرمای فضای داخلی آن کمک می‌کرد. معماری مسجد ترکیبی از سبک سنتی ایرانی و ویژگی‌های سازگار با آب‌وهوای گرم جنوب است. این بنا دارای یک مناره بلند، شبستانی دوطبقه با ۱۲ ستون سنگی، محرابی با کاشی‌کاری‌های زیبا و سقفی با گچ‌بری‌های هنرمندانه است. همچنین وجود ۲۰ درب ورودی در اطراف شبستان باعث شده رفت‌وآمد نمازگزاران راحت‌تر انجام شود. اگر با بلیط قطار تهران بندرعباس به این شهر سفر می‌کنید، پیشنهاد می‌شود بازدید از این مسجد را در برنامه سفرتان بگذارید.
- آدرس: بندرعباس، طالقانی، تقاطع سید قطب – دلگشا
پل لاتیدان
پل لاتیدان، یکی از طولانی‌ترین پل‌های ایران است که در ۸۰ کیلومتری غرب بندرعباس و در روستای لاتیدان قرار دارد. این پل در دوره صفویه و احتمالاً به دستور شاه عباس اول ساخته شده و بخشی از مسیر کاروان‌رو شیراز به بندرعباس بوده است. پل لاتیدان با طولی بیش از ۱۰۰۰ متر، تقریباً سه برابر طول سی‌وسه‌پل اصفهان است و با سنگ‌های بومی و ملات ساروج ساخته شده است. امروزه فقط حدود ۳۳ دهانه از پل باقی‌مانده، اما همین بخش‌ها نیز جلوه‌ای از معماری و مهندسی دوران صفوی را نشان می‌دهند. برخی از پایه‌های پل دارای اتاقک‌های کوچکی در دو طبقه هستند که احتمالاً برای نگهبانی یا استراحت کاروانیان ساخته شده‌اند.
این پل سال‌ها زیر خاک مدفون بود تا اینکه در سال ۱۳۷۲ بر اثر سیل، دوباره نمایان شد. امروز بازدید از پل لاتیدان برای گردشگرانی که به آثار تاریخی و فضای بکر علاقه دارند، تجربه‌ای منحصربه‌فرد است. این پل در منطقه‌ای گرم و کم‌جمعیت قرار دارد و بهترین زمان بازدید از آن، پاییز تا اوایل بهار است. اگر از تهران به بندرعباس سفر می‌کنید، بازدید از این پل را می‌توانید به‌عنوان یک برنامه نیم‌روزه به سفر خود اضافه کنید. برای برگشت نیز می‌توانید بلیط قطار بندرعباس تهران را تهیه کنید. این اثر در سال ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده، اما همچنان نیازمند مرمت و توجه بیشتر است.
- آدرس: ۸۰ کیلومتری غرب بندرعباس، بین سه روستای نیمه‌کار، لاتیدان و آرابی
پژوهش‌خانه گاله‌داری
پژوهش‌خانه گاله‌داری که در گذشته به‌عنوان حمام گله داری شناخته می‌شده، یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی شهر بندرعباس است. این گرمابه قدیمی در اواخر دوره قاجار و با همت حاج شیخ احمد گله داری، یکی از خیرین شهر، ساخته شد و بعدها به مسجد محلی وقف گردید. ساختمان حمام در محله قدیمی قلعه شاهی و در نزدیکی ساحل قرار دارد. این حمام با معماری سنتی ایرانی و استفاده از مصالح بومی مانند سنگ‌های مرجانی، ملات ساروج و نورگیرهای گنبدی‌شکل، همخوانی خوبی با اقلیم گرم و شرجی بندرعباس دارد. بخش‌هایی مانند سربینه، میان در، گرم‌خانه و خزینه در آن به شکل کامل حفظ شده‌اند.
این حمام که سال‌ها متروک مانده بود، پس از مرمت در دهه ۱۳۷۰، به موزه مردم‌شناسی استان هرمزگان تبدیل شد و امروز محلی برای آشنایی با فرهنگ بومی مردم جنوب ایران است. در این موزه، غرفه‌هایی برای نمایش لباس‌های محلی، مشاغل سنتی، آیین‌ها و ابزار قدیمی وجود دارد و حتی مجسمه‌هایی از صحنه‌های استحمام در گذشته، فضا را واقعی‌تر نشان می‌دهند. عکس‌های قدیمی و اسناد وقف‌نامه نیز بخشی از جذابیت‌های این مکان هستند.
- آدرس: بندرعباس، بلوار امام خمینی، خیابان دلگشا، محله قلعه شاهی
عمارت ایمرات
عمارت ایمرات یا همان عمارت کلاه‌فرنگی بندرعباس، یکی از قدیمی‌ترین و خاص‌ترین بناهای تاریخی این شهر است که قدمت آن به بیش از ۴۰۰ سال پیش و دوران صفویه بازمی‌گردد. این ساختمان دوطبقه، در نزدیکی اسکله قدیم و در بلوار طالقانی قرار دارد و در گذشته به‌عنوان مرکز تجارت و گمرک توسط کمپانی هند شرقی هلند ساخته شد. سبک معماری این عمارت ترکیبی از معماری اروپایی سده‌های ۱۷ و ۱۸ میلادی و طرح خانه‌های سنتی ایرانی است. تالارهای وسیع، ایوان‌های زیبا، قوس‌های هلالی، پنجره‌های مشبک چوبی و سقف‌های کاشی‌کاری‌شده، از ویژگی‌های معماری این بنا هستند. موقعیت مکانی عمارت در نزدیکی دریا، ارتباط آن با فعالیت‌های بازرگانی آن دوران را نشان می‌دهد.
در دوره قاجار، عمارت ایمرات به‌عنوان دارالحکومه بندرعباس استفاده می‌شد و بعدها نیز تا سال ۱۳۵۲ اداره گمرک در آن مستقر بود. امروزه این بنا حالتی نیمه متروکه دارد و با اینکه به ثبت ملی رسیده، نیازمند مرمت جدی است. قدم‌زدن در اطراف این بنا، دیدن بقایای اسکله تاریخی و تصور شکوه گذشته، تجربه‌ای متفاوت از تاریخ جنوب ایران به بازدیدکننده می‌دهد.
- آدرس: بندرعباس، بلوار ساحلی روبروی اسکله حقانی، درون محوطه حوزه علمیه
معبد هندوها
معبد هندوها که مردم محلی آن را «پرستشگاه بت گوران» هم می‌نامند، یکی از بناهای تاریخی و متفاوت شهر بندرعباس است. این معبد در سال ۱۲۶۷ شمسی، در دوره قاجار و با کمک‌های مالی هندوهای ساکن بندرعباس ساخته شد تا محلی برای عبادت خدایانی مانند برهما، ویشنو و شیوا باشد. معماری این معبد کاملاً برگرفته از سبک هندی است و گنبد مخروطی شکل آن با تزیینات پلکانی و برجک‌های کوچک اطرافش، شکل و ظاهر متفاوتی نسبت به سایر بناهای تاریخی ایران دارد. فضای داخلی معبد شامل اتاق اصلی، راهروهایی برای طواف، اتاق‌های کوچک برای مراقبه و تالاری برای مراسم بوده و نقاشی‌هایی با موضوعات مذهبی هندو بر دیوارها دیده می‌شود.
این معبد در مرکز شهر بندرعباس و نزدیک بازار قدیم و اسکله قرار دارد و به‌راحتی می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد. امروزه این بنا زیر نظر سازمان میراث فرهنگی نگهداری می‌شود و به‌عنوان موزه، برای بازدید عموم باز است. هرچند دیگر مراسم مذهبی در آن برگزار نمی‌شود، اما بازدید از این معبد تجربه‌ای خاص از تاریخ و فرهنگ جنوب ایران به گردشگران می‌دهد. معماری منحصربه‌فرد، نقاشی‌های بازسازی‌شده و پلکان مارپیچی که به پشت‌بام می‌رسد، از بخش‌های دیدنی این مکان هستند.
- آدرس: بندرعباس، محله چهارباغ، میدان شهدا، بلوار امام خمینی، چهارراه برق، روبه‌روی بازارروز بندرعباس
کلام آخر
جنوب ایران، فقط مقصدی برای سفرهای ساحلی نیست. در شهرهایی مثل بندرعباس، بناهای تاریخی و فرهنگی ارزشمندی وجود دارد که شاید نام آنها کمتر به گوش رسیده باشد، اما بخشی از هویت و گذشته این منطقه را نشان می‌دهند. مسجد دلگشا، پل قدیمی لاتیدان، عمارت ایمرات، حمام گله‌داری و معبد هندوها از جمله این جاذبه‌ها هستند که دیدنشان خالی از لطف نیست. اگر قصد سفر به بندرعباس دارید، بازدید از این پنج مکان دیدنی را در برنامه‌تان قرار دهید.
نظرات و پیشنهاد های شما را صبورانه می خوانیم و پاسخ می دهیم.